نارضایتی جنسی شامل هر مشکلی است که مانع از رضایت فرد یا زوج از فعالیت جنسی شود. حدود 43 درصد از زنان و 31 درصد از مردان درجاتی از عدم رضایت جنسی را گزارش میکنند. نارضایتی جنسی در صورتی که به درستی تشخیص و درمان نشود ممکن است سبب کاهش صمیمیت بین زوجین شود و حتی در طولانی مدت مشکلات بزرگ و جبران ناپذیری در زندگی زناشویی را به وجود آورد، بنابراین نیاز است که از سکس تراپی برای بهبود رابطه جنسی استفاده شود.
نارضایتی جنسی؛ چرخه پاسخ جنسی چیست؟
چرخه پاسخ جنسی به طور سنتی شامل چهار مرحله است :
مرحله ی اول : برانگیختگی یا تحریک excitement است ( زمانی که فرد اولین سرنخ از هیجان جنسی را تجربه می کند و بعد ار محرک های جنسی مانند بوسیدن نوازش کردن است )
مرحله دوم وضعیت فلات یا پلاتو platue است . در این حالت ضربان قلب و تنفس افزایش یافته و همزمان لذت و تحریک جنسی بیشتر می شود. این مرحله پیش از مرحله ی بعدی است که ارگاسم می باشد .
مرحله ی سوم ارگاسم orgasmاست . ارگاسم با انقباضات عضله ی کف لگن و سایر عضلات بدن مشخص شده و توام با لذت جنسی بیشتر و انزال در مردان است.
مرحله ی چهارم فاز فرونشینی یا resolution است که بدن تدریجا به شرایط قبل از رابطه جنسی بر می گردد.
چند نکته درباره این چرخه وجود دارد :
اول این که در ایجاد پاسخ جنسی یا برانگیختگی ، علاوه بر سرنخ ( عامل تحریک جنسی) وجود میل جنسی ضروری است .
نکته دوم این است که در زنان این مراحل قرار نیست حتما به ترتیب طی شود .
در حالی که تحقیقات نشان میدهد که نارضایتی جنسی شایع است، بسیاری از مردم دوست ندارند در مورد آن صحبت کنند. از آنجایی که گزینه های درمانی در دسترس هستند، پیشنهاد می شود افراد نگرانی های خود را با همسر یا پزشک خود در جلسات زوج درمانی در میان بگذارند.
انواع نارضایتی جنسی شامل چه مواردی است؟
مشکلات و نارضایتی جنسی می تواند در هر مرحله از چرخه جنسی رخ دهد . مثلا اختلالات در میل جنسی به شکل کاهش یا عدم تمایل جنسی یا علاقه به رابطه جنسی می تواند خودش را نشان دهد . فرض کنید یک آقای میانسال که ماهی یکبار فقط تمایل به رابطه جنسی داشته باشد در این زمینه مشکل دارد. اگر برانگیختگی دچار مشکل باشد فرد با وجود سر نخ های جنسی دچار تحریک جنسی نمی شود. اختلالات ارگاسم که بخش مهمی از نارضایتی جنسی است به صورت تأخیر یا عدم رسیدن به ارگاسم خود را نشان می دهد. مثلا یک خانم جوان که در اکثر روابط جنسی تجربه ی ارگاسم را ندارد. یکی از انواع نارضایتی جنسی اختلالات درد است که هنگام نزدیکی ظاهر می شود.
چه کسانی تحت تاثیر اختلالات جنسی هستند؟
نارضایتی جنسی میتواند در هر سنی رخ دهد اگرچه در افراد بالای 40 سال شایعتر است . این به علت کاهش کلی توان فیزیکی در سن بالا و بالاتر رفتن شیوع بیماری های جسمی است .
نارضایتی جنسی چگونه تجربه می شود؟
در مردان با نارضایتی جنسی ممکن است به شکل ناتوانی در سفت شدن آلت یا حفظ سفتی آن خودش را نشان دهد و به این ترتیب فرد نمی تواند دخول انجام دهد. گاهی هم به شکل عدم وجود یا تاخیر در انزال است که علیرغم تحریک جنسی کافی رخ میدهد و تأخیر در انزال نام دارد. در واقع یک بخش از نارضایتی جنسی به مشکلات در زمان انزال مربوط است .
نارضایتی جنسی در زنان هم وجود دارد و می تواند به شکل ناتوانی در رسیدن به ارگاسم یا خشکی واژن قبل و در حین نزدیکی باشد که موجب رابطه جنسی دردناک یا ناخوشایند می شود.ناتوانی در شل کردن ماهیچه های واژن به اندازه کافی نیز موجب دردناکی در رابطه جنسی باشد.
برخی از موارد نارضایتی جنسی در مردان و زنان مشترک است از جمله عدم علاقه یا تمایل به رابطه جنسی یا ناتوانی در برانگیختگی و درد در حین نزدیکی . باید توجه داشت که بسیاری از این معضلات به دلیل عدم آگاهی زوجین از مهارت های جنسی است.
چه چیزی باعث اختلال در نارضایتی جنسی میشود؟
علل فیزیکی: بسیاری از شرایط فیزیکی و یا پزشکی می توانند باعث ایجاد مشکلاتی در عملکرد جنسی شوند. این شرایط عبارتند از دیابت، بیماری قلبی و عروقی( رگهای خونی)، اختلالات عصبی، عدم تعادل هورمونی، بیماریهای مزمن مانند نارسایی کلیه یا کبد و اعتیاد به الکل و سوء مصرف مواد. علاوه بر این، عوارض جانبی برخی داروها، از جمله برخی داروهای ضد افسردگی، می تواند بر عملکرد جنسی تأثیر بگذارد.
این شرایط پزشکی موجب اختلال در عملکرد عروق و اعصاب مرتبط با رابطه جنسی و یا هورمون های جنسی است.
علل روانشناختی: شامل استرس و اضطراب مربوط به کار، نگرانی در مورد عملکرد جنسی، مشکلات زناشویی یا روابط، افسردگی، احساس گناه، نگرانی در مورد تصویر بدن و اثرات یک ضربه جنسی در گذشته است.
چه داروهایی میتوانند باعث نارضایتی جنسی شوند؟
برخی از داروهای تجویزی و حتی داروهای بدون نسخه می توانند بر عملکرد جنسی تأثیر بگذارند. برخی از داروها میتوانند بر میل جنسی و برخی دیگر میتوانند بر توانایی برانگیختگی یا رسیدن به ارگاسم تأثیر بگذارند. خطر عوارض جانبی جنسی زمانی افزایش مییابد که فردی چندین دارو مصرف کند.
عوارض جانبی جنسی با داروهای زیر گزارش شده است:
داروهای بدون نسخه OTC
برخی از آنتی هیستامینها و ضد احتقان های بدون نسخه میتوانند باعث اختلال نعوظ یا مشکلات انزال شوند.
داروهای ضد افسردگی
داروهای ضدافسردگی سهحلقهای، از جمله آمیتریپتیلین(( Elavil ، دوکسپین ( Sinequan)، ایمیپرامین( Tofranil)، نورتریپتیلین( Aventyl,pamelor)
مهارکنندههای مونوآمین اکسیداز( MAOIs)، از جمله فنلزین( Nardil) و ترانیل سپیرومین(Parnate)
داروهای ضدروانپریشی از جمله تیوریدازین(Navane) و هالوپریدول( Haldol)
داروهای ضدشیدایی مانند کربنات لیتیوم( Lithobid, Eskalith)
مهارکنندههای انتخابی بازجذب سروتونین(SSRIs) مانند فلوکستین( Prozac)، سرترالین( zoloft) و پاروکستین(Paxil).
داروهای زیر ممکن است باعث اختلال نعوظ شوند
داروهای ضدفشار خون( برای درمان فشارخون بالا استفاده میشوند).
دیورتیکها ( داروهای ادرار آور) از جمله اسپیرونولاکتون(Aldactone) و تیازیدها (Diuril, Naturetin )
داروهای موثر بر سیستم عصبی مرکزی از جمله متیل دوپا (Aldomet) و رزرپین( Serpasil, Raudixin)
مسدودکنندههای آدرنرژیک از جمله پرازوسین( Minipress) و ترازوسین( Hytrin)
مسدودکنندههای ب-آدرنرژیک( beta) از جمله پروپرانولول( Inderal) و متوپرولول( Lopressor)
داروهای زیر ممکن است میل جنسی را کاهش دهند
هورمونها
لوپرولید(Lupron)
گوسرلین(Zoladex)
نارضایتی جنسی چگونه نشخیص داده میشود؟
روانپزشک معمولا با شرح حال کامل و بررسی وضعیت فیزیکی شروع می شود. پزشک ممکن است آزمایشهای تشخیصی را برای رد کردن مشکلات جسمی درخواست کند. به عنوان مثال بیماری دیابت در مراحل پیشرفته با اختلال در عملکرد عروق خونی زمینه ساز مسایل جنسی می شود . بااین وجود به طور معمول آزمایشهای آزمایشگاهی نقش بسیار محدودی در تشخیص نارضایتی جنسی ایفا میکند .
ارزیابی نگرشها در مورد رابطه جنسی و همچنین سایر عوامل احتمالی کمک کننده- ترس، اضطراب، تروما/سوءاستفاده جنسی گذشته، نگرانیهای مربوط به رابطه، داروها، مصرف الکل یا مواد مخدر و غیره- به روانپزشک کمک میکند تا علت اصلی مشکل را درک کند و درمان مناسب را توصیه کند.
نارضایتی جنسی چگونه درمان میشود؟
بیشتر انواع اختلالات جنسی را میتوان با درمان مشکلات جسمی یا روانی زمینهای برطرف کرد. در واقع کسب شرح حال و مصاحبه بالینی توسط روانپطشک یا روانشناس بالینی به فهم از مکانیسم مشکل کمک می کند. سایر استراتژیهای درمانی عبارتند از:
درمان دارویی:
هنگامی که یک دارو دلیل اختلال عملکرد باشد، تغییر در دارو ممکن است کمک کند. مردان و زنانی که دچار کمبود هورمون هستند ممکن است از تزریقات هورمونی، قرصها یا پمادهای هورمونی سود ببرند. برای مردان داروهایی از جمله سیلدنافیل( Viagra)، تادالافیل( Cialis)، واردنافیل( Staxyn, Levitra) و آوانا فیل(Stendra) ممکن است با افزایش جریان خون در الت تناسلی به بهبود عملکرد جنسی کمک کنند. برای زنان، میتوان از گزینههای هورمونی مانند استروژن و تستوسترون استفاده کرد( اگرچه این داروها برای این منظور تایید نشدهاند). در زنان قبل از یائسگی، دو دارو وجود دارد که توسط FDA برای درمان میل کم تایید شده است، از جمله فلیبانسرین( Addyi) و برملانوتید(Vylessi).
زوج درمانی
گاهی مشکلات ارتباطی زوج می تواند موجب نارضایتی جنسی شود . در این موارد مشاوره جنسی می تواند کیفیت رابطه ی زناشویی را بهبود دهد . رابطه ی جنسی زوج در زمینه ی عواطف بین آن ها رخ می دهد در نتیجه زوج درمانی و سکس تراپی در ارتباط تنگاتنگ با هم هستند . در پاره ای از موارد ممکن است زوج دچار طلاق عاطفی شده باشد زوج درمانی در چنین مواردی مقدم بر سکس تراپی پیشنهاد می شود .
درمانهای رفتاری
این درمانها شامل تکنیکهای مختلف، از جمله بینش در مورد رفتارهای مضر در رابطه، یا تکنیکهایی مانند شرطی سازی برای درمان مشکلات برانگیخنگی و یا ارگاسم است.
رواندرمانی:
رواندرمانی به معنای درمان بر اساس گفنگو است و به شناخت افکار و احساسات می پردازد. درمان با یک مشاور آموزش دیده میتواند کمک کند آسیبهای جنسی در گذشته، احساس اضطراب، ترس، احساس گناه از رابطه جنسی و تصویر بدنی منفی را اصلاح کند. همه ی عوامل روانشناختی بر عملکرد جنسی ممکن است تاثیر بگذارد.
آموزش جنسی
آموزش در مورد رابطه جنسی و رفتارها و پاسخهای جنسی ممکن است کمک کند بر اضطرابهای مربوط به عملکرد جنسی غلبه صورت بگیرد. گفتگوی باز با شریک عاطفی در مورد نیازها و نگرانیها به غلبه بر بسیاری از موانع برای رابطه جنسی سالم کمک میکند. مهارت های زندگی زناشویی که به آموزش مهارت های ارتباطی زوج می پردازد در کنار آموزش جنسی به کاهش نارضایتی جنسی کمک می کند.
آیا نارضایتی جنسی قابل درمان است؟
موفقیت درمان نارضایتی جنسی به علت اصلی مشکل بستگی دارد. زمانی که نارضایتی جنسی به علت مسایلی باشد که قابل درمان هستند آِینده ی بهتری برای آن تصور می شود . مثلا وقتی رسیدن به ارگاسم به علت دارو به تاخیر می افتد با تعویض یا قطع دارو می توان به عملکرد بهتر جنسی رسید . در برخی از زوج ها با آموزش جمسی تا حدودی می توان به حل مشکلات کمک کرد.